تاريخچه ي غار خربز(خربس)
روستاى بزرگ خوربيز يا خربس (خربز) (XARBEZ) اكنون كاملاً ويران شده و جز كلاته گورستان و بركه‌اى از آن باقى نمانده است. اين روستا حداقل تا زمان ساسانيان (۱۴۰۰ سال قبل) مكانى آباد و محل تردد سياحان و كشتى‌بانان بوده است. نام خربس خود واژه‌اى است كه در زبان پهلوى از آن مى‌توان نشان يافت.
در فاصله ۱۰ كيلومترى غرب شهر قشم، خربز در ميانكاسه‌اى وسيع قرار گرفته كه اطراف آن را دايره‌وار تپه‌هاى كوتاه و بلند مرجانى پوشانيده‌اند. اين ارتفاعات همگى مشرف به شهرند و شهر تا دريا فاصله كوتاهى دارد. در سمت راست، بركه ـ يا آبدان ـ بزرگى است كه طاق گهواره‌اى آن نشان‌دهنده قدمت اين بنا حداقل تا دوره ساسانى است.
در مياندشت خربس، وقتى رو به شمال بايستيم، آثار ساختمانى قلعه مخروبه‌اى از سنگ را مى‌بينيم كه احتمال مى‌رود در دوران بعد (از صفويه به بعد) آن سنگ‌چين‌ها را چندبار بازچين كرده و دوباره فروريخته باشد. در جلو همين قلعه، در فاصله‌اى نه چندان دور از غارهاى خربس، گورستانى وسيع و قديمى وجود دارد كه هم گورهاى پيش از اسلام و هم بعد از اسلام در آن ديده مى‌شود.
درست مشرف بر اين گورستان، در ديواره صخره‌ها و در سينه كوه در ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ متر چند دهانه به صورت غار مانند به چشم مى‌خورد كه به غارهاى خربس شهرت دارند و درباره آنها سخنان بسيار گفته‌اند.
اين غارها كه از پديده‌هاى كهن زمين‌شناختى به شمار مى‌روند، همراه با ديگر پديده‌ها و كوه‌ها و خود جزيره قشم دنباله چين‌خوردگى‌هاى رشته كوه‌هاى زاگرس هستند كه در هزاره‌هاى گذشته از زير آب سربرآورده‌اند. روشن است كه اين غارها در دوره‌هاى تمدنى بعد دچار دگرگونى و تغييرات ديگرى شده‌اند.
غارهاى خربس كه از بيرون ساختار ساده و طبيعى و زمين‌شناختى خود را همچنان حفظ كرده‌اند از درون با مجموعه دهليزها، تالارها و اتاق‌هاى متعدد به ابعاد ۵/۵ ×۴ متر و چشمه‌ها و روزن‌هاى گوناگونى كه رو به شمال و جنوب دارند مؤيد حضور مردمانى از دوران‌هاى كهن در اين جزيره هستند.
پيداست كه دست آدميان به مرور زمان و به منظور كاربردهاى گوناگون، شكل و سيماى اين غارها و ديواره‌هاى آنها را دگرگون ساخته و مناسب نيازهاى خود درآورده است. ساختار رازآميز و تودرتوى غارهاى خربس و قرار گرفتن آن بر بلندى كوه اين عقيده را دامن زده كه اينجا در روزگار مادها نيايشگاه مهر و محلى براى ستودن الهه ميترا بوده است.
غارهاى خربس را به لحاظ شكل و ساختار با دخمه‌هاى آذربايجان، كردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر مقايسه مى‌كنند. غارهاى خربس به ويژه از نظر فضاهاى درونى شكل و طرح اوليه خود را حفظ كرده و به همان صورت كهن خود باقى‌مانده است.
اما در جانب راست اين غارها و در امتداد ديواره بلند و گسترده زيارتگاه شاه شهيد، دهليزها و دالان‌هايى نو به دست سنگتراشان هنرمند روزگار كنونى در دل كوه تراشيده شده تا به عنوان الگويى تازه، به شناسايى غارهاى اصلى يارى رساند. در درون اين غارهاى جديد و دهليزها نقش‌هايى با الهام از طرح‌هاى باستانى كنده شده كه همگى از جلوه و نمودى باستانى و حالتى رمزگونه و نمادين برخوردارند.
غارهاى خربس را بعضى معبد مهرى مى‌پندارند، بعضى آن را استودان (جاى نگهدارى استخوان‌هاى مردگان پس از مرگ، در آيين زرتشت) مى‌دانند و حدسى كه قريب به يقين مى‌تواند باشد اين است كه اين حفره‌هاى دست كنده در دل صخره‌ها اگر استودان (استخوان‌دان) دوره‌هاى پيش از اسلام نباشد، به‌طور مسلم پناهگاه‌هايى است براى مردم بى‌دفاع كه روزگارى در دشت هموار خربز زندگى مى‌كرده‌اند و دزدان دريايى با ايلغار و يورش امان آنها را بريده بودند. ناچار، آنان اين حفره‌هاى درهم را كه از درون با يكديگر مرتبط هستند در دل اين ديواره به صورت غارهاى دست‌كند به وجود آورده‌اند تا به هنگام احساس خطر بتوانند كودكان، زنان و پيرمردها را به درون غارها منزل دهند، نان و آب و غذا نيز لاشه سنگ‌هايى براى دفاع و پرت كردن از ارتقاع در اختيارشان مى‌گذاشته و خود به مقابله با دشمن غارتگر مى‌پرداخته‌اند.
اين غارهاى دست‌كنده، مجموعه‌اى از حفره‌هايى است كه با راهروهاى باريك به همديگر راه دارند و در تالار مركزى، كه جاى اجتماع بوده و دو تاقچه كوچك جاچراغى نيز ساخته شده است. در پاى دهانه اين غارها بركه‌اى براى نگهدارى آب باران وجود دارد كه اكثر ايام سال (جز مواقع بى‌بارانى) آب دارد.
در روزگار كنونى بر فراز اين غار، هميشه يك جفت عقاب ماهيگير (كه از انواع نادر و مرغوب عقاب‌هاى جهانند و در جزيره قشم خوشبختانه فراوانند) به چشم مى‌خورند كه در ارتفاعات صخره‌اى لانه دارند و تخم مى‌گذارند.
نكته قابل توجه و تأمل در مورد غارهاى خربز وجود خفاش‌هاى دم موشى است كه بيشتر در زاويه‌هاى تاريك و بخش انبار ذخاير غار (حفره‌هاى زيرين) زندگى مى‌كنند و مدام نيز مشغول زاد و ولد هستند. كارشناسان محيط زيست به علت كاربرى سموم دفع آفات نباتى و عوارض ديگر، نسل اين حيوان در جهان را در حال انقراض مى‌دانند و اين جاى اميدوارى است كه فعلاً خفاش‌هاى دم موشى در غارهاى خربس در امنيت كامل به سر مى‌برند.
روستاي خربس (خربــز) روستايي قديمي بر سر راه قشم به رمچاه و سوزا واقع شده‌است كه هم اكنون خالي از سكنه است.
برچسب: تور ارزان قشم، تور نوروز 95 قشم، جاذبه هاي قشم، رزرو غار خربس، قدمت غار خربس، ،